Those who do not remember the past are condemned to repeat it

Auschwitz 2017

Loop alsjeblieft met ons mee door Auschwitz, zodat ook jij het verleden niet vergeet… We beginnen bij de beroemde poort met de tekst “Arbeit Macht Frei”. Deze tekst is al meteen tekenend voor de vele leugens die de gevangenen te horen kregen.

Dit is de plek waar ooit het kamporkest stond. In vrijwel alle door de SS beheerde concentratie- en vernietigingskampen, waaronder ook de doodsfabrieken in Polen, speelde muziek een bijzondere maar overwegend macabere rol. Er werden vrolijke marsen gespeeld terwijl de vaak tot bloedens toe afgebeulde gevangen, hun uitgeputte of al dode kameraden tussen zich in, stram langs het kamporkest marcheerden.

1.100.000 mensen vonden een afschuwelijke en onmenselijke dood in Auschwitz. Meer dan een miljoen mensen… Sta er even bij stil als je wilt.

Al voordat ze Auschwitz bereikten was de toon gezet. Om in Auschwitz te komen werden de gevangenen vervoerd in veewagons. De veewagons waren overvol en velen kwamen al om het leven door gebrek aan eten, drinken of voldoende zuurstof.

Van de meer dan 1,5 miljoen mensen die naar Auschwitz gedeporteerd zijn werden er ongeveer 900.000 mannen, vrouwen en kinderen direct na aankomst vergast of doodgeschoten…

Onwetend van de gruwelijke bestemming van hun reis, namen veel joden kostbare spullen in hun koffers mee. Heinz Wittkowski geboren op 18-6-1930 was één van hen.

Nietsontziend plunderden de nazi’s hun slachtoffers. De magazijnen puilden uit van de geroofde bezittingen, zorgvuldig geselecteerd: koffers, schoenen, brillen, borstels, kleren, schalen, tot gebedsdoeken en protheses toe.

Al lopend door de gang zien we de slaapzaal. Zo op het eerste gezicht ziet het er netjes uit. Maar de verhalen vertellen ons dat er niets menselijks was in Auschwitz. De gevangen moesten een bed vaak met z’n drieën delen.

In de lange gangen van Block 4 en 6 hangen portretten van de slachtoffers. Aan het einde van de gang draai ik me langzaam om en vind het moeilijk om een foto te maken van mijn medereizigers die het aandurven om de weg naar het verleden te lopen. Ik vind het dapper en kwetsbaar dat ze de slachtoffers ‘in de ogen durven te kijken’.

Op 19 juli 1943 vond de grootste publieke ophanging plaats: twaalf Poolse gevangenen kregen de strop, omdat zij met de buitenwereld contact hadden gezocht en medegevangenen hadden geholpen te ontsnappen. De ophangingen vonden in het openbaar plaats, meestal tijdens een appèl, om de andere gevangenen te intimideren.

Het hele kamp was afgezet met prikkeldraad dat onder stroom stond. Veel gevangenen maakten van dit prikkeldraad gebruik om zelfmoord te plegen. In het kamp bestond de uitdrukking; ‘er ging zu den Drähten’ (‘hij ging naar de draad’).

We eindigen in de voormalige gaskamer bij de verbrandingsoven van Auschwitz. Ik kijk naar mijn 7 jarige dochter en zie dat ze naast de vrouw staat die op de eerste foto de Joodse vlag droeg. Een diep besef dringt door. Auschwitz, de ‘residentie van de dood’, werd na de Tweede Wereldoorlog hét symbool van genocide en holocaust. Nergens in Hitlers Derde Rijk zijn zoveel joden vergast als hier. Laat deze plaats eeuwig een kreet van wanhoop zijn en een waarschuwing aan de mensheid.